nummer 956, 15 september 2024
Dit nummer wordt gestuurd naar ruim 4500 adressen.
| |
De WiskundE-brief is een digitale nieuwsbrief, gericht op wiskundedocenten in het voortgezet onderwijs,
met als doel om een snelle onderlinge uitwisseling van informatie en
meningen mogelijk te maken. De brief verschijnt buiten de schoolvakanties minstens
één keer per twee weken. Het abonnement is gratis.
Uw bijdragen aan de WiskundE-brief zijn welkom op het e-mailadres
van de redactie. Op de website van de WiskundE-brief
kunt u zich abonneren, vindt u alle voorwaarden en advertentietarieven en kunt u oude nummers nalezen.
|
|
Artikelen en bijdragen | | |
|
Advertenties | | |
Lesuren wiskunde (1)
De enquête over de lesuren wiskunde (zie WiskundE-brief 954) is door een paar honderd mensen ingevuld.
Hoewel het natuurlijk niet gaat om een representatieve steekproef, kunnen we wel wat conclusies trekken.
In dit en de komende nummers zullen steeds enige resultaten van de enquête aan de orde komen.
We ontvingen ruim 450 reacties, die bij nader inzien betrekking hadden op 371 scholen.
Een van de eerste vragen had betrekking op de lengte van de lesuren.
Hoewel dat een enkele keer wat gecompliceerd lag, bijvoorbeeld een verandering halverwege het jaar, is er wel een duidelijk beeld.
In dit artikel kijken we daarnaast ook naar de resultaten die betrekking hebben op het vmbo.
Lengte lesuren
De grote meerderheid van de scholen waarvan we de gegevens kregen hanteert lesuren van 45 of 50 minuten. Lesuren van 50 minuten zijn nog steeds het meest populair (39%), gevolgd door 45 minuten (32%).
Daarnaast komen wat kortere lesuren, meestal 40 minuten, en wat langere, vaak 60 minuten, regelmatig voor.
Lesuren van langer dan een klokuur, vaak 70 of 80 min, zien we ook (8%).
In het diagram hieronder is een en ander samengevat:
Vmbo b/k
Helaas hebben we slechts van 26 scholen gegevens binnen gekregen over de beroepsgerichte leerwegen van het vmbo (basis en kader).
Daarom lijkt het verstandig ons te beperken tot een globale beschrijving.
Het aantal wekelijkse lesuren is vaak 3 of 4 uur per week, maar 2 uur komt ook regelmatig voor.
Bij sommige scholen blijkt het voor te komen dat het aantal werkelijk gegeven uren minder is dan wat op de tabel staat, maar het lijkt om een minderheid te gaan.
Als we kijken naar het aantal minuten dat per week voor wiskunde wordt uitgetrokken zien we behoorlijke verschillen. Zo'n 30% moet het doen met 150 minuten of minder, 12% heeft meer dan 180 minuten ter beschikking. Mediaan en gemiddelde vallen ongeveer samen: 160 minuten. Hieronder wat meer informatie over de verdeling:
Ook lijken kader-leerlingen, vooral in de examenklas, iets meer wiskundeles te krijgen dan op vmbo-basis gebruikelijk is.
Vmbo g/t
Van 98 theoretische vmbo-opleidingen kregen we gegevens.
Deze beperkten zich soms tot een of twee leerjaren, maar waren meestal vrij compleet.
Het gemiddeld aantal lesminuten is hier ruim 160 (mediaan 162).
Opvallend zijn de grote verschillen tussen de scholen, maar ook tussen de leerjaren.
In de examenklas wordt bijna een kwartier per week meer lesgegeven dan gemiddeld.
Veel leerlingen hebben dan 4 lesuren wiskunde per week.
En in de voorexamenklas zijn de verschillen tussen de scholen heel opvallend.
Een kwart van de scholen moet het doen met 135 minuten of minder per week, terwijl 10% de beschikking heeft over meer dan 180 minuten.
Zie voor wat meer informatie over de spreiding in het derde leerjaar dit diagram:
Vervolg
We willen in komende nummers wat andere uitkomsten bespreken, zoals de onderbouw havo/vwo en de verschillende wiskundevakken in de bovenbouw. We zijn ook wel benieuwd naar de wensen van onze lezers. Zijn er onderwerpen die in de enquête aan de orde zijn gekomen waarover u graag meer wilt weten, dan lezen we dat graag via redactie@wiskundebrief.nl.
ch & gk
|
Scherpe selectie in voorexamenklas h/v
4 havo is bekend/berucht vanwege het hoge percentage doubleurs.
Maar naast de zittenblijvers zijn er veel meer leerlingen die niet bevorderd worden naar de examenklas.
Dit speelt in iets mindere mate ook op het vwo.
Het percentage leerlingen dat op havo/vwo doorstroomt naar de examenklas is de laatste jaren behoorlijk afgenomen.
Hieronder een beeld, en een verwijzing naar een mogelijke verklaring of in ieder geval samenhang.
Het cito publiceerde eerder dit jaar een
'infographic' over de groei van havo/vwo en de selectie aan het eind van de voorexamenklas.
Daarin staat te lezen dat het percentage leerlingen dat bevorderd wordt naar de examenklas de laatste jaren behoorlijk is gedaald.
In 2015 was dat 83%, in 2022 nog maar 77%.
De aandacht ligt - ook bij de inspectie - vaak bij het percentage doubleurs.
Dat is inderdaad gestegen, van 10% naar 13%.
Maar ook het percentage leerlingen dat naar een andere opleiding ging, bijvoorbeeld MBO of vavo, of helemaal van school ging, steeg behoorlijk.
De groep die niet bevorderd wordt naar de (betreffende) eindexamenklas omvat dus veel meer dan alleen doubleurs.
Hieronder is de ontwikkeling van het percentage niet bevorderde leerlingen in beeld gebracht voor zowel havo als vwo.
De meest recente cijfer dateren van oktober 2023, heel actueel is het beeld dus niet.
Het duurt echter nog flink wat maanden voor de cijfers van dit jaar gepubliceerd worden.
Dan kunnen we zien in hoeverre sommige van onder staande conclusies voorbarig waren:
- Vooral in 4 havo loopt de overgang naar de examenklas al sinds ongeveer 2015 wat stroever.
- Na de zeer soepele bevordering in het eerste coronajaar (2020), werden in de jaren daarna juist minder leerlingen bevorderd.
- De laatste gegevens zijn redelijk in overeenstemming met de trend op langere termijn.
Voor individuele leerlingen kan de overstap naar een andere vorm van onderwijs, of gaan werken, of misschien zelfs doubleren heel zinvol zijn.
Toch lijken mij bovenstaande cijfers, en vooral die van de havo, zeer zorgwekkend.
In genoemde infographic wordt expliciet de relatie gelegd met het percentage leerlingen dat in 4h of 5v zit 1).
De correlatie is vrij sterk en positief.
Dat geeft (ook) stof tot nadenken.
gk
-----------------------------
1) Percentages leerlingen zijn berekend ten opzichte van het aantal geboortes 16 jaar (H4) en 17 jaar (V5) eerder
|
Eerste try-outs met nieuwe programma's in vmbo
Deze maand is het startsein gegeven voor het uitproberen van de conceptexamenprogramma's die ontwikkeld zijn voor het vmbo.
Er zijn negen scholen bij betrokken.
Voor elk van de vmbo-leerwegen bb, kb en gt zijn twee nieuwe wiskundeprogramma's ontwikkeld, met de wat weinigzeggend namen wiskunde 1 en wiskunde 2.
In beide programma's zitten nieuwe onderdelen die dit schooljaar op negen scholen worden uitgeprobeerd.
Hierbij zijn niet alleen (wiskunde)leraren, maar ook schoolleiders en leerlingen betrokken.
De regie ligt bij het SLO, in samenwerking met het CvTE en de NVvW.
Scholen
De deelnemende scholen zijn:
- Aeres VMBO Heerenveen
- CSG Prins Maurits Middelharnis
- Dendron College Horst
- Erfgooiers College Huizen
- Experience College Rotterdam
- Gilde Vakcollege Techniek Gorinchem
- Het Goese Lyceum Goes
- Olympia Eindhoven
- Vechtdal College Hardenberg
De betreffende conceptprogramma's zijn, met toelichting, hier te lezen.
De conceptsyllabi voor wiskunde 1,2 staan, met een verantwoording, op examenblad.
|
Kleine aanvulling syllabi wiskunde B 2025
Met het oog op de komende eindexamens is het wellicht goed om de syllabi nog eens door te nemen.
Ten opzichte van de vorig jaar is er weinig veranderd, maar wel iets.
Tussentijdse aanvullingen op de syllabi voor de centrale examens betreffen vaak zaken die eigenlijk vanzelf zouden moeten spreken maar dat niet altijd doen.
Dit geldt ook voor de aanvulling in de syllabi voor wiskunde B (havo en vwo) voor 2025.
Voor alle duidelijkheid staat daar vermeld dat het begrip hellinggrafiek bekend wordt verondersteld.
In de syllabus van wiskunde A (vwo) was dit begrip al eerder opgenomen.
In de "begrippenlijst", een tabel waarin kan worden afgelezen welke begrippen bij welke vorm van wiskunde bekend wordt verondersteld, ontbraken echter de kruisjes bij wiskunde B.
Hieruit kon de conclusie getrokken worden dat B-leerlingen deze term niet hoefden te kennen.
Dit is dus in de nieuwe syllabi rechtgezet.
De syllabi voor 2025 zijn hier te vinden.
|
Docentenworkshops NWD
Komend schooljaar zijn de Nationale Wiskunde Dagen (NWD) op vrijdag 4 april en zaterdag 5 april 2025.
Als wiskundeleraar wilt u van tijd tot tijd nieuwe ideeën opdoen om creatief en actief met uw vak bezig te kunnen blijven.
Tijdens de Nationale Wiskunde Dagen krijgt u volop gelegenheid om inspiratie op te doen.
Twee dagen lang.
De inschrijving voor de NWD gaat via de website, start op 9 december 2024 en loopt tot en met 6 januari 2025.
Workshop geven?
Wilt u ook een actieve deelnemer zijn en gratis naar de NWD mogen?
Doe dan mee met de docentenprijsvraag.
Stuur hiervoor uw zo volledig mogelijke workshopidee, liefst inclusief de tijdens de workshop te gebruiken materialen, vóór 1 november 2024 naar nwd@uu.nl onder vermelding van Docentenworkshop.
Een jury kiest de beste drie inzendingen die een plek krijgen in het programma van de NWD.
|
Docentennetwerk Wiskunde
De bijeenkomsten van het docentennetwerk wiskunde bieden verdieping, door middel van lezingen, vakdidactische en vakinhoudelijke workshops en de uitwisseling van kennis, ervaringen en best practices.
Er zijn steevast levendige uitwisselingen over de voors en tegens van de verschillende ideeën voor in de klas. Onderwerpen variëren van ideeën uit het boek 'Volgens Barton', tot een spel over de Elementen van Euclides, tot de aansluiting van PO naar VO, en meer.
De organisatie is een samenwerking van de lerarenopleiding van de Hogeschool Utrecht, U-Talent/Freudenthal Instituut en het Mathematisch Instituut van de Universiteit Utrecht. In schooljaar 2024/2025 zijn er drie bijeenkomsten, namelijk op 11 november, 27 januari en 14 april.
De locatie is de Universiteit Utrecht en de doelgroep bestaat uit docenten en alumni van de lerarenopleidingen wiskunde HU/UU. De bijeenkomsten zijn gratis voor docenten van U-Talent partnerscholen.
Andere deelnemers betalen € 150,= voor de gehele reeks.
Voor details en inschrijving kunt u op deze pagina terecht.
De inschrijving sluit op 1 november.
|
Eigen didactiek met BTC
Steeds meer docenten in Nederland omarmen het onderwijsformat BTC (Building Thinking Classrooms van Peter Liljedahl), waarbij whiteboardlokalen worden ingericht en lesmateriaal wordt ontwikkeld.
Ook ondergetekenden passen BTC toe als didactische methode voor het wiskundeonderwijs.
We merken echter dat het ontwerpen van lesmateriaal soms een uitdaging is en hebben geprobeerd daarop een passend antwoord te vinden.
Vanaf 4 november delen we graag onze inzichten met docenten die al met BTC werken of willen beginnen.
We delen voorbeelden van het werken met BTC, zowel op docent- als leerlingniveau.
Met deze ervaringen gaan we vervolgens aan de slag om lesmateriaal te ontwerpen dat direct te gebruiken is.
Onderwerpen
In de loop van de cursus, bestaande uit vier middag-bijeenkomsten van 3 uur, komen onder andere de volgende onderwerpen aan bod:
- Productief oefenen (Barton): Hoe ontwerp je oefeningen die écht bijdragen aan het leren?
- Inductief en deductief leren: Hoe geef je beide leervormen een plek in je les?
- Formatief handelen: Hoe gebruik je BTC om formatieve evaluatie toe te passen?
- Differentiëren: Hoe speel je in op de verschillende leerbehoeften van je leerlingen?
- Game-didactiek: Welke rol kunnen spellen in BTC spelen?
Gedurende de cursus gebruiken we de methodiek van Lessonstudy om samen op systematische wijze zinvol materiaal te ontwikkelen en de resultaten hiervan te evalueren.
Waar nodig sturen we bij om u te ondersteunen bij de effectieve implementatie van BTC in uw onderwijs.
Praktische zaken
De cursus wordt gehouden op maandagmiddagen van 13:30 tot 16:30 uur: 4 en 25 november, 16 december en 13 januari op hogeschool Windesheim in Zwolle.
De gevraagde bijdrage is € 300,-.
U kunt zich aanmelden via deze link.
Matthias Kaat ( m.kaat@windesheim.nl) en Marjolijn Bosma
Hogeschool Windesheim
|
Mijn laatste veiling
Op 1 oktober start onze jaarlijkse oktoberveiling.
Gedurende de hele maand oktober kan weer worden geboden op ongeveer 800 mooie wiskundeboeken.
Naast oude school- en studieboeken uit Nederland en uit het buitenland bieden we mooie boeken aan over didactiek en geschiedenis van de wiskunde.
Ook weer veel populair wetenschappelijke boeken en recreatieve boeken, onder andere over papiervouwen en wiskundige puzzels, en veel boeken uit de Epsilon-reeks, zowel studieboeken als zebraboekjes.
Kijk rustig rond en bied mee!
De veiling sluit op zondag 27 oktober 2024.
Gedurende deze dag sluiten de aangeboden boeken op verschillende tijdstippen.
De totale opbrengst van de veiling gaat weer naar projecten rondom wiskundeonderwijs in ontwikkelingslanden.
De zomerverkoop van het Wereldwiskunde Fonds loopt nog tot 30 september aanstaande.
Deze verkoop van boeken voor vaste lage prijzen heeft tot nu toe ongeveer € 350 opgebracht.
U kunt de komende weken nog eens kijken of er voor weinig geld iets leuks voor u te vinden is op de veilingsite.
De oktoberveiling is mijn laatste veiling.
Op de NVvW-studiedag van 2 november draag ik het stokje over aan mijn opvolger, de nieuwe veilingmeester Nico Maduro.
Jos Remijn ( wereldwiskundeboeken@nvvw.nl),
veilingmeester WwF
|
Afscheid Marja
De afgelopen twee schooljaren was Marja van der Wind redacteur van de WiskundEbrief.
Deze zomer gaf zij aan daarmee te stoppen.
Uiteraard vinden wij dat jammer!
Marja noemt de Wiskund E-brief een belangrijke ervaring in haar wiskundecarrière en een leuke manier om contacten op te bouwen met wiskundecollega's door het hele land.
Zij dankt dan ook de vele mensen met wie zij hierover via de mail en facebook contact heeft gehad.
Tot slot benadrukt zij dat zij de Wiskund E-brief blijft lezen om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in het wiskundeonderwijs, want dat strekt verder dan de eigen onderwijspraktijk.
Mogelijk ontmoet u haar nog op de jaarvergadering van de NVvW of de NWD of bij een andere gelegenheid.
We danken Marja voor haar inzet de afgelopen jaren en wensen haar alle goeds!
Chantal Hulst-Neijenhuis, Jeanne Kok en Gerard Koolstra
|
Advertenties
Docentenmiddagen KERN Wiskunde
|
Gratis docentenmiddagen van KERN Wiskunde.
Heeft u interesse in een nieuwe methode? Of wilt u ervaringen delen en horen hoe collega's werken met KERN Wiskunde? Kom dan naar een van onze gratis docentenmiddagen: 30 september in Meppel en/of 9 oktober in Amsterdam. Maak kennis met auteurs en het uitgeefteam en bekijk het materiaal van KERN Wiskunde. Ga geïnspireerd, met een goed gevulde maag en een goodiebag naar huis.
Schrijf u nu in.
|
|
|
Help uw leerlingen op weg met instructievideo’s
Gebruik de korte instructievideo’s van het WIL-de Wiskundekanaal die gaan over het gebruik van de rekenmachines van Texas Instruments.
Ideaal als ondersteuning van leerlingen die net beginnen met de technologie!
Bekijk ons nieuwste blog waarin we de meest bekeken TI-84 Plus CE-T Python Edition instructievideo’s op een rij zetten.
Van breuken invoeren tot het aan- en uitzetten van de examenstand.
Het blog en de instructievideo's staan hier.
|
|
|
|
|
