nummer 731, 13 maart 2016

In novem­ber 2014 lanceer­de staats­secreta­ris Sander Dekker een maat­schappe­lijke discus­sie over hoe het onder­wijs nu moet worden inge­richt om in 2032, als de kinde­ren die nu op de basis­school zitten, gaan partici­peren in onze maat­schap­pij, de juiste mensen af te leveren. In februa­ri 2015 initi­eerde hij het Plat­form Onder­wijs2032, een commis­sie met als taak, de discus­sie aan te sturen en een eindad­vies uit te brengen. Dat advies werd onlangs, op 23 januari 2016, gepre­sen­teerd. Staats­secreta­ris Sander Dekker ging uiterst voortva­rend met dit advies aan de slag. Zo stelde hij onmid­dellijk een uitwer­kings­team inclu­sief voorzit­ter samen en vergat hierbij de leraren, vere­nigd in de Onder­wijscoö­peratie, te betrek­ken. Het één en ander kwam hem op felle kritiek binnen en buiten de poli­tiek te staan. Bezwa­ren
In de pers en ook in het kamerde­bat van 9 maart 2016 werden de volgen­de punten van kritiek min of meer breed gedra­gen:

• Met de onmid­dellij­ke benoe­ming van een ontwerp­team wekt de staats­secreta­ris de indruk dat hij de in het advies voorge­stelde onder­wijsver­nieuwin­gen zonder verdere inbreng van docen­ten wil doorvoe­ren.
• Met de hals over kop invoe­ring van het advies toont Dekker aan, niets te hebben geleerd van het rapport Dijssel­bloem van acht jaar geleden. Er wordt opnieuw chaos en onrust binnen het onder­wijs gecre­ëerd.
• Met de snelle invoe­ring maakt Dekker weer dezelf­de fouten die ook bij de invoe­ring van de Tweede Fase zijn gemaakt.
• Onder­wijs2032 is een aflei­dingsma­noeuvre waarmee de staats­secreta­ris de aan­dacht wil aflei­den van de proble­men van het onder­wijs van vandaag, zoals de reken­toets, de te grote klassen en de te hoge werk­druk.
• Het rapport richt zich op 2032 maar blijft bij de behande­ling van de digita­le vaardig­heden steken in de technie­ken van 2016.
• Door de invoe­ring van kennis­domei­nen in plaats van vakken dreigen essenti­ële vakken als bijvoor­beeld geschie­denis in de verdruk­king te geraken.
• Het advies beoogt zowel verbre­ding als verdie­ping en legt zo een onmoge­lijke taak op het bordje van de docent.
• Het advies laat het vmbo en het kleuter­onder­wijs ernstig onderbe­licht.
• Het advies heeft een onvol­doende weten­schappe­lijke basis.
• Het advies bevat veel open deuren en ideolo­gische stok­paard­jes.

De volgen­de misluk­king?
Vooral de angst dat Onder­wijs2032 de volgen­de misluk­te onder­wijsver­nieu­wing zou kunnen gaan worden, was in de Tweede kamer bijna tast­baar. Paul van Meenen van D66 zei hier­over:

"De toe­komst van ons onder­wijs is te belang­rijk om er onzorg­vuldig mee om te sprin­gen. Zet leraren veel centra­ler in dit proces. Laten we er een succes van maken en niet een toekom­stige parle­mentai­re enquête."

In zijn termijn ver­woordde Michel Rog van het CDA zijn vrees als volgt:

"Maat­werk, vakover­stijgen­de vaardig­heden en indivi­duele leerlij­nen; het lijkt verwor­den tot de nieuwe heilige graal in het onder­wijs. Bij mij komen dan de angst­beelden van het studie­huis en het nieuwe leren weer op."

Terug­krabbe­len
Tijdens het debat van 9 maart 2015 in de Tweede Kamer leek Sander Dekker een beetje in te binden. Hij bena­drukte dat de op­dracht voor het uitwer­kings­team nog niet in beton is gegoten. Hij beloof­de verder om de Onder­wijscoö­peratie bij de uitwer­king te betrek­ken. Ook was hij het ermee eens dat de invoe­ring van een onder­wijsver­nieu­wing langs een "Dijssel­bloem-proof" traject dient te geschie­den en ontken­de hij dat belang­rijke vakken als geschie­denis door invoe­ring van Onder­wijs2032 verlo­ren zouden kunnen gaan. Waarde­ring
Tijdens het debat van 9 maart 2016 werd er ook waarde­ring over het advies uitge­sproken. Terecht werd gesteld dat het een hele presta­tie is om binnen het onder­wijs in Neder­land met een min of meer breed gedra­gen verhaal te komen. Maar toch had het debat voorna­melijk het karak­ter van deze ene samen­vatten­de verzuch­ting: "Loop alsje­blieft niet te hard van stapel, Sander." tg

Hoewel vooral het Cen­traal Examen 2016 onze aan­dacht vraagt, is het goed om wat betreft het gebruik van grafi­sche rekenma­chines en andere rekenma­chines nu al een paar zaken onder de aan­dacht te brengen die gelden vanaf 2017. Vanaf 2017 mag zowel op het havo als op het vwo geen gewone rekenma­chine meer ge­bruikt worden bij de wiskun­devak­ken. Voor het havo was die maatre­gel al eerder afgekon­digd maar voor het vwo zou de maatre­gel oor­spronke­lijk pas een jaar later ingaan. Een reden voor de vervroe­ging van dit binden­de voor­schrift is niet gegeven. Een andere wijzi­ging ten opzich­te van 2016 is dat uitslui­tend de volgen­de types grafi­sche rekenma­chines nog zijn toege­staan:

• Casio fx-9750GII, fx-9860GII (SD) en fx-CG20.
• Hewlett Packard Prime.
• Texas Instru­ments 84 plus, 84 plus C, 84 plus SE en 84 plus CE.
• Texas Instru­ments TI-Nspire CX (alleen de versie zonder CAS).

Geen oude machi­nes meer
Oudere types zijn dit jaar nog wel toege­staan doch worden min of meer afgera­den. Vanaf 2017 zijn die oudere grafi­sche rekenma­chines niet meer toege­staan op het havo en vanaf 2018 ook niet meer op het vwo. Voor dit jaar is nog een kleine wijzi­ging aange­bracht aan de eisen voor de (niet grafi­sche) rekenma­chine voor het vmbo Basis. De rekenma­chine moet daar naast de grondbe­werkin­gen name­lijk beschik­ken over toetsen voor  x²  en  √ . Met dank aan Niels Wensink. gk Bronnen:
Rege­ling hulpmid­delen vmbo 2016.
Rege­ling hulpmid­delen havo-vwo 2017.

Om statis­tiek te leren en er les in te kunnen geven, zijn realis­tische data­sets onmis­baar. Data­sets om statis­tische concep­ten toe te lichten, grote sets voor data analyse en sets waar leerlin­gen opdrach­ten mee kunnen maken. Voor mensen die op zoek zijn naar ge­schikt statis­tisch materi­aal is er nu een DATA­SITE met veel data­sets en links. Elke dataset is voor­zien van informa­tie die je kunt raadple­gen voordat je eventu­eel besluit,de dataset te downloa­den. De data­sets in VUStat-format zijn vrij beschik­baar. Via het statis­tiekpro­gramma VUStat kunnen de sets ook worden geëxpor­teerd als XLS, TXT (ASCII), JSON of SPSS bestand. VUStat kan op www.vusoft.be worden gedown­load. DATA­SITE is te vinden op www.rust­roest.eu/DATA­SITE. De site is vrij toegan­kelijk en wordt regelma­tig met nieuwe data­sets aange­vuld. Carel van de Giessen
Piet van Blok­land

In het afgelo­pen school­jaar hebben ruim veertig scholen deelge­nomen aan het onder­zoek 'Reken­toets op referen­tieni­veau 3S voor vwo leerlin­gen'. Recent heeft het College voor Toetsen en Examens (CvTE) hier­over gerap­por­teerd. Het gaat bij het rekenni­veau 3S niet alleen om een ander niveau maar ook om een andere visie op rekenen. Het 'kale' rekenen gaat bij 3S een stuk verder dan bij 3F en bevat onder andere bewer­kingen met breuken. De verhou­ding tussen context­opgaven en 'kale' opgaven is verge­lijk­baar met 3F maar een belang­rijk deel van de context­opgaven moet bij 3S zonder rekenma­chine gemaakt worden. Zie ook Wiskun­dE-brief 608. In het onder­zoek kregen de leerlin­gen uit 5 vwo als toets een combina­tievari­ant bestaan­de uit opgaven 3F en 3S. Het was tevens een extra kans om voor de reken­toets een hoger cijfer te behalen. Om de scholen en leerlin­gen een beeld te geven van niveau 3S, werd er een voor­beeld­toets en een lessen­serie van vijf lessen beschik­baar gesteld. Verge­lijking 3F en 3S
De 'kale' opgaven werden het best gemaakt. Bij 3S was de score welis­waar iets lager dan bij 3F maar ook daar wordt nog ruim 80% van die opgaven goed gemaakt. De context­opgaven werden duide­lijk slech­ter gemaakt. Als de rekenma­chine ge­bruikt mag worden, is de score nog onge­veer 65% maar zonder rekenma­chine daalt die score naar nog geen 55%. Verder blijkt dat de context­opgaven zonder rekenma­chine nogal tijdro­vend zijn. Gemid­deld kostte zo'n opgave de leerlin­gen ruim 3,5 minuten. Dat is onge­veer even­veel als een 'kale' 3S-opgave en een 3S-context­opgave met rekenma­chine samen. Over het alge­meen wordt de 3F reken­toets door vwo-leerlin­gen goed gemaakt. De 3S reken­toets scoort was lager. Volgens de opge­stelde crite­ria zou bij deze combina­tie­toets 75% van de leerlin­gen een voldoen­de hebben gehaald voor 3F. Voor 3S zou 61% van de leerlin­gen voldoen­de hebben ge­scoord. Varia­tie per profiel
Het is bekend dat de scores per profiel en per wiskun­dekeuze flink varië­ren. In dit onder­zoek wordt uitge­breid aan­dacht besteed aan deze sprei­ding. Het blijkt dat bij 3F 90% van de leerlin­gen met wiskun­de B een voldoen­de scoort. Van de groep CM-ers met wiskun­de C scoort 21% een voldoen­de. Bij 3S scoort 70% tot 85% van de leerlin­gen met wiskun­de B een voldoen­de en van de groep CM-ers met wiskun­de C scoort 12% een voldoen­de. Opval­lend hierbij is dat van de leerlin­gen die een onvol­doende scoor­den voor 3F, 3,5% een voldoen­de scoorde voor 3S. Voor leerlin­gen met wiskun­de A geldt dat de resulta­ten bij 3S onge­veer 20 procent­punten onder de resulta­ten van 3F liggen. Conclu­sies
Het rapport conclu­deert dat vooral leerlin­gen met een CM profiel (nog) meer moeite zullen hebben om reken­toets te halen als rekenni­veau 3S op het vwo zou worden inge­voerd. Rekenni­veau 3S biedt een uitda­ging aan de betere kandi­daat. Maar voordat 3S inge­voerd kan worden, moet er zeker eerst nog een lande­lijke pilot gehou­den worden met comple­te 3S toetsen. gk bron: Rapport onder­zoek reken­toets 3S februa­ri 2016.

Graag wil ik reage­ren op het artikel in Wiskun­dE-brief 730 over de brief van de Neder­landse Vereni­ging van Wiskun­delera­ren (NVvW). Het ver­baast mij name­lijk enorm dat er in dat artikel nergens over de rekenma­chine, of een verbod van dat ding, wordt gespro­ken. Al jaren geef ik wiskun­de en rekenen in de onder­bouw van het havo en het vwo. Voor dit school­jaar hebben wij een nieuwe wiskun­demetho­de aange­schaft die einde­lijk alle colle­gae op één lijn heeft weten te krijgen wat betreft het (niet!) gebrui­ken van de rekenma­chine. Nu is geduren­de het eerste half jaar de rekenma­chine bij ons taboe. Helaas wordt het onding daarna alsnog geïntro­duceerd. Wat ik al jaren­lang heb beweerd, heeft zich tot nu toe heel duide­lijk bewezen: als leerlin­gen op havo en vwo gedwon­gen worden om zonder rekenma­chine te werken en dus elke dag moeten oefenen met rekenen, ver­dwijnt de achter­stand die ze op de basis­school hebben opgelo­pen in ras tempo. Natuur­lijk is er altijd wel een enkele leer­ling die wat achter­blijft, maar voor­heen gold dat voor het groot­ste deel van de leerlin­gen. Vandaar mijn verba­zing. Naar mijn mening zouden we zeker de eerste twee jaar van het havo en vwo zonder rekenma­chine kunnen. En dan is het reken­pro­bleem daar in elk geval opge­lost. Paul Dries­sen
Docent wiskun­de en rekenen
Dendron College Horst

In een brief van 10 maart 2016 aan de vaste kamer­commis­sie OCW heeft de voorzit­ter van de Beroeps­vereni­ging MBO namens het plat­form Rekendo­centen MBO afstand genomen van de brief van de NVvW over rekenon­derwijs. Zie ook Wiskun­dE-brief 730. Het Plat­form stelt het 3F examen niet te discus­sie en ver­werpt ook de gedach­te dat een reken­toets per beroeps­groep een betere oplos­sing zou zijn. Be­treurd wordt dat de NVvW in haar notitie namens het plat­form lijkt te spreken. Het bestuur van de NVvW laat in een reactie weten dat men door gesprek­ken met rekendo­centen in het mbo de indruk had gekre­gen dat men ook daar eigen­lijk van de 3F toets af wilde. Her­haald wordt dat het plat­form rekendo­centen MBO het voor­touw moet nemen bij het bekij­ken welke maatre­gelen voor het mbo wense­lijk zijn. Daarbij is het uiter­aard moge­lijk dat het plat­form een andere keuze maakt dan de NVvW.

Op dinsdag 12 april 2016 organi­seert het Steun­punt Taal&Rekenen vo vanaf 15:00 uur een werkcon­feren­tie over rekenen in het profiel Cultuur & Maat­schap­pij op het havo. De rekenre­sulta­ten van de leerlin­gen in dat profiel blijven name­lijk gemid­deld achter bij die van de leerlin­gen in de andere profie­len. In de gesprek­ken in het kader van het Intensi­verings­traject rekenon­derwijs VO is geble­ken dat scholen vaak niet goed weten hoe ze het beste met die achter­stand om kunnen gaan. Daarom is deze werkcon­feren­tie georga­niseerd. Program­ma
George Sonder­kamp, teamlei­der op Philips van Horne in Weert, vertelt in een plenai­re inlei­ding over de aanpak op zijn school. Vervol­gens komt Tanja Groenen­daal, docent wiskun­de aan de Hoge­school Utrecht, kort aan het woord om het grote belang dat het hoger onder­wijs hecht aan goede reken­vaardig­heden toe te lichten. Na dit plenai­re gedeel­te gaan scholen in vier work­shops met u in gesprek over de succes­facto­ren voor goed rekenon­derwijs en de manier waarop deze in hun en uw scholen herken­baar zijn, toege­spitst op het havo-profiel Cultuur & Maat­schap­pij. Wilma Willems, rekenad­viseur in het Intensi­verings­traject, geeft interes­sante en prak­tisch bruikba­re informa­tie over de verbin­ding van rekenen met de inhoud van andere vakken. Vervol­gens is er een gesprek georga­niseerd met CM-leerlin­gen uit de boven­bouw havo. En na de diner­pauze (soep en brood­jes) is er een work­shopron­de waarin vier scholen hun werkwij­ze presen­teren. Tenslot­te wordt er nog aan­dacht besteed aan de verbin­ding tussen rekenen en andere vakken, wordt een vooruit­blik gepre­sen­teerd en wordt er geëvalu­eerd. De confe­rentie vindt plaats op de Ree­horst te Ede en duurt van 15:00 tot 20:00 uur. De kosten bedra­gen € 50,-. Meer informa­tie over de work­shops vindt u via deze link. U kunt zich aanmel­den via dit digita­le in­schrijf­formu­lier.

Op woens­dag 13 april 2016 organi­seren de Steun­punten Taal&Rekenen vo en mbo gezamen­lijk een werkcon­feren­tie over rekenen in de sector Zorg & Welzijn. Aanlei­ding voor deze werkcon­feren­tie zijn de achter­blijven­de resulta­ten van leerlin­gen en studen­ten uit deze sector op de reken­toets en het rekenex­amen. Tijdens de confe­rentie komen in 14 ver­schil­lende work­shops de volgen­de thema's aan bod:

• Good practi­ces uit het vmbo en het mbo.
• Doorlo­pende leer­lijn rekenen.
• Didac­tiek, leermid­delen en klassen­manage­ment bij rekenen.
• Zicht op toetsre­sulta­ten.
• Begelei­ding van zwakke reke­naars.
• Voorbe­reiding op de pabo.

Program­ma

tijd	onder­deel
14:30−15:00	Ont­vangst met koffie en thee.
15:00−15:50	Plenai­re lezing: Reken­angst en reken­stress bij leerlin­gen (dr. Brenda Jasne, UvA).
15:50−16:00	Het belang van reken­vaardig­heid bij de in­stroom in het hoger onder­wijs.
16:10−17:10	Work­shopron­de 1.
17:10−18:00	Pauze met brood­jes, soep en een warme snack.
18:00−19:00	Work­shopron­de 2.

De confe­rentie vindt plaats op de Ree­horst te Ede. De kosten bedra­gen € 50,-. Meer informa­tie over de work­shops vindt u via deze link. U kunt zich aanmel­den via dit digita­le in­schrijf­formu­lier.

Auteurs:  Marjo­lein Kool, Ed de Moor Uitgeve­rij:  Prome­theus Aantal pagina's:  208 ISBN:  978 90 351 4388 3 Prijs:  € 17,95 Nummer­platen, bankbil­jetten, gokauto­maten, de kalen­der, je streef­gewicht... Het leven lijkt soms wel één grote reken­som. In elke super­markt, stati­onshal, huiska­mer en kroeg wemelt het van de getal­len. Om daar grip op te krijgen, kan een rekenma­chine soms helpen.

Maar voor je de rekenma­chine grijpt, moet je nog steeds wel eerst de princi­pes van het elemen­taire rekenen kennen én begrij­pen. Marjo­lein Kool en Ed de Moor kozen honderd situa­ties uit het leven en leggen daarmee de regels en achter­gronden van het rekenen glashel­der in woord én beeld uit. Marjo­lein Kool is pabodo­cent, onder­wijsont­wikke­laar, onder­zoeker en boeg­beeld van het nationa­le Bart­jens Reken­dictee. Ze was wiskun­dele­raar en hoofdre­dacteur van het reken­tijd­schrift Volgens Bart­jens. Ed W.A. de Moor publi­ceert regelma­tig over reken- en wiskun­dedidac­tiek en de histo­rie daarvan. Hij was wiskun­dele­raar, school­leider, oplei­der, onder­zoeker, leer­planont­wikke­laar en oprich­ter van de Neder­landse Vereni­ging voor de Ontwik­keling van het Reken-Wiskun­deOnder­wijs (NVORWO). Samen schre­ven ze eerder al het succes­volle Rekenen is leuker dan/als je denkt.

Auteur:  Robert Mat­thews Uitgeve­rij:  Profile Books Aantal pagina's:  288 ISBN:  978 17 812 5030 3 Prijs:  € 19,99 Kans, risico's en onzeker­heid maken alle­maal deel uit van ons dage­lijks leven. Soms worden we er door geïntri­geerd, zoals bij een bizarre samen­loop van omstan­dighe­den. Maar vaker werken die zaken verwar­rend. En soms zelf beangs­tigend.

Voor niet-specia­listen in de statis­tiek behan­delt de auteur op glashel­dere wijze contro­versië­le statis­tische onder­werpen, zoals het mis­bruik van p-waarden, het heilig geloof in die p-waarden, de normale curve en correla­ties. Het boek prikt op weerga­loze wijze door de statis­tische bluf en onkunde heen die in onder­zoeks­rappor­ten in de medi­sche en sociale weten­schap­pen vaak te vinden is.

Voor de leraren­oplei­ding wiskun­de zijn we op zoek naar een nieuwe collega (0,5 fte). Meer informa­tie vindt u via deze link.

Wij zoeken een bevoeg­de en ervaren wiskun­dedo­cent met een hart voor goed mavo-onder­wijs. Je maakt er een sport van om leerlin­gen op ver­schil­lende manie­ren uit te leggen dat het omgaan met getal­len en grafie­ken eigen­lijk heel leuk is! Volg deze link voor meer informa­tie.

Het Gemeen­telijk Gymnasi­um Hilver­sum zoekt per 1 augus­tus 2016 een eerste­graads docent Wiskun­de voor 0,8−1,0 fte. Inscha­ling vindt in overleg plaats. U kunt uw cv mailen naar vander­lee@ggh.nu.

Het Rijn­lands Lyceum Oegst­geest, een bijzon­der neutra­le school voor havo−vwo met een interna­tionale afde­ling, zoekt voor school­jaar 2016−2017 een docent wiskun­de, eerste­graads fullti­me, voor zowel TTO als de interna­tionale afde­ling. Sollici­teren? Stuur uw motiva­tie­brief en CV naar Jantine Boomsma, conrec­tor, via: sollici­tatie@rijn­landsly­ceum-rlo.nl. Meer informa­tie vindt u via deze link.

Het Rijn­lands Lyceum Wasse­naar, een Excel­lente school voor gymnasi­um, athene­um, havo en TTO, zoekt voor school­jaar 2016−2017 een docent wiskun­de, eerste­graads voor ca. 0,5 fte. Sollici­teren? Stuur uw motiva­tie­brief en CV naar mevr. Joyce Potter van Loon-Kraaij, conrec­tor, via: sollici­tatie@rijn­landsly­ceum-csb.nl. Meer informa­tie vindt u via deze link.

Komend school­jaar is better­marks wiskun­de com­pleet in leer­jaar 1 van vmbo B(K) t/m vwo(+). Vanaf 1 april zijn de eerste hoofd­stukken beschik­baar. Kijk op de website van better­marks voor meer info en een pilot.

Verande­ringen in de examen­eisen beteke­nen verande­ring van (grafi­sche) rekenma­chine. Waarom dan niet meteen voor de beste machine kiezen? Als docent kunt u de nieuwe grafi­sche rekenma­chine van HP nu koste­loos testen. Neem contact op met p.scha­dron@hp-prime.nl voor meer informa­tie en ontvang een HP Prime voor u en/of de sectie. Zeer snelle, nieuwe proces­sor. Een touch­screen met kleur en hoge resolu­tie. Het is tenslot­te 2016. Door het CvTE goedge­keurde examen­modus. Volledi­ge support van Noord­hoff voor G&R en MW online beschik­baar. Neem ook eens een kijkje op www.hp-prime.nl voor veel meer informa­tie over de HP Prime rekenma­chine en voor Neder­lands lesmate­riaal.