WiskundE-brief nummer 602   17-06-2012

In een donderdag uitgegeven (maar woensdag opgesteld) persbericht zegt het College voor de Examens dat 'de leerlingen in 2012 iets beter hebben gepresteerd bij het centraal examen dan in de jaren ervoor. Dit wordt zichtbaar in een lichte stijging van het landelijk behaalde, gemiddelde cijfer bij de centraal examens.'

Ook bij de verschilende wiskundevakken is een stijging te zien van de gemiddelde cijfers ten opzichte van voorgaande jaren. Gemiddeld is die stijging 0,1 - 0,2 punten. Tegelijk zijn de percentage onvoldoendes behoorlijk gedaald, van gemiddeld zo'n 30% de laatste jaren naar 27% dit jaar. Wanneer je echter kijkt naar de procentuele scores, dan zie je een heel ander beeld. Bij bijna alle wiskundevakken op havo/vwo blijken deze juist gedaald te zijn. Wiskunde A op het vwo is de uitzondering.

Hogere N-term
De verklaring van deze schijnbare tegestelling ligt uiteraard in de N-termen. Twee jaar geleden was deze voor de wiskundevakken 'gemiddeld' (mediaan) 0,7, vorig jaar 0,9 en nu 1,1. En zijn er aanwijsbare redenen voor hogere N-termen in vergelijking tot vorig jaar? Bijvoorbeeld omdat de examens duidelijk moeilijker waren? Ik heb weinig signalen gezien in die richting.

Manipuleerbare gegevens
Mijn indruk is dat veel collega's, ook van andere vakken, verrast waren over de hoogte van N-termen. Dat is op zich allemaal wel aardig. De schade door de aangescherpte slaagzakregeling lijkt met name op havo/vwo mee te vallen en wie heeft er nu bezwaar tegen goede resultaten? Het klinkt misschien wat mopperig wanneer daar kanttekeningen bij geplaatst worden. Maar waar het mij omgaat is dat er, zoals vaker, op basis van manipuleerbare gegevens conclusies worden getrokken over de vraag hoe ons onderwijs zich ontwikkelt. Vaak gaat het dan meer om beeldvormiNg (met een grote N) dan op een gefundeerd oordeel.

Scorebordjournalistiek
Bij de rekentoetspilot 3F moest er 65% gescoord worden voor een mager zesje. Wanneer de omrekening score-cijfer even coulant zou zijn geweest als dit jaar bij vwo wiskunde B, dan zou een score van 45% al een voldoende geven. Omgekeerd zou bij een 'neutrale' N-term van 1,0 het gemiddelde van het vwo wiskunde B examen ineens 'dramatisch' lager liggen dan voorgaande jaren.

Voetbaltrainer Co Adriaanse sprak ooit van scorebordjournalistiek. Bij het scorebord van landelijke toetsen kunnen de cijfers ook verspringen zonder dat duidelijk is of en door wie er gescoord is.

Gerard Koolstra

De verplichte rekentoets in het voortgezet onderwijs wordt in het schooljaar 2013-2014 ingevoerd. De resultaten van de pilots met de rekentoets zijn, met name in vmbo-bb en havo, zorgwekkend. Respectievelijk 84% en 72% haalde een onvoldoende.

Dat schrijft demissionair minister Van Bijsterveldt in een brief over de pilots aan alle scholen en aan de Tweede Kamer. De minister noemt de resultaten in het algemeen niet bevredigend. Zij geeft een aantal verklaringen: storingen in de examensoftware en het feit dat het nog om een pilot gaat waarbij leerlingen nog niet optimaal zijn voorbereid en wellicht minder hun best doen.

Bron: www.vo-raad.nl.

In 2009 heeft Cito de fundamentele referentieniveaus rekenen als volgt geijkt (Cito monitor taal en rekenen):

• Het ijkpunt voor niveau 1F (is) vastgesteld op het minimale niveau dat 75% van de leerlingen in groep 8 haalt. Vanzelfsprekend haalt dan ook 75% van de leerlingen niveau 1F.
• Voor niveau 2F is als ijkpunt gekozen de toetsscore waarboven 50% van de leerlingen in het vierde jaar van het vmbo kb scoort.
• Referentieniveau 3F is geijkt op de prestatie van de 75% beste leerlingen in leerjaar 5 van het havo. Vanzelfsprekend behaalt dus 75% van de leerlingen in havo 5 dit niveau.

In 2009 haalde 76% van de leerlingen in het vierde leerjaar vmbo gl/tl niveau 2F en 97% van de leerlingen in het zesde leerjaar vwo niveau 3F. In 2010 heeft Cito deze niveaus opnieuw gemeten (Cito meting taal en rekenen 2010). Ook in 2011 is er gemeten (Presentatie flitsbijeenkomst Cito Henny Tax). Op 8 juni informeerde de minister de Tweede Kamer over de resultaten van de pilots rekentoets 2012. Zie de volgende tabel:

	niveau	2009	2010	2011	2012
vmbo kb	2F	50% (ijking)	37%	49% (Incl. vmbo bb)	44%
vmbo gl/tl	2F	76%	71%		72%
havo	3F	75% (ijking)	75%	59%	28%
vwo	3F	97%	nm	92%	68%

Sinds de ijking in 2009 zijn de resultaten klaarblijkelijk in snel tempo slechter geworden. Ik kan mij echter niet voorstellen dat, juist nu rekenen meer aandacht krijgt, leerlingen (nog) slechter zijn gaan rekenen. Wat is hier aan de hand?

Reina Huisman
Maartenscollege Haren

Ruim 900 havo/vwo leerlingen hebben onlangs een afwijkend pilotexamen gedaan. Deze examens zijn gebaseerd op de nieuwe examenprogramma’s die vanaf augustus 2015 gaan gelden voor de leerlingen die dan in klas 4 zitten.

De examenprogramma’s zijn te bekijken op de website van cTWO (www.ctwo.nl). Op de examenfora van de NVvW (www.nvvw.nl) staan informatieve overzichten van de overeenkomsten en de verschillen tussen de reguliere examens en de pilot-tegenhangers.

Over de ervaringen op de 17 scholen is weinig bekend gemaakt. Het zou fijn zijn wanneer we daarover binnenkort wat kunnen publiceren. Betrokken zijn bij deze daarom van harte uitgenodigd.

Conclusies
Op basis van de door het Cito verzamelde gegevens vallen wel wat conclusies te trekken over de behaalde resultaten. Zoals vaker bij ingrijpende veranderingen, vallen die soms behoorlijk tegen. Op het havo, waar voor het tweede jaar een pilotexamen werd gehouden, lagen de procentuele scores dicht bij die van de reguliere examens. Bij wiskunde B lagen die scores zelfs iets hoger. Bij wiskunde A vwo was de score wat lager dan het overeenkomstige reguliere examen. Maar met 60% was dat niet opzienbarend.

Fikse correcties
Bij wiskunde C scoorden de leerlingen die deelnamen de pilot, krap boven de 50%, wat bij N=1 zou overeenkomen met een gemiddelde van 5,7. Bij wiskunde B vwo was de score, gecorrigeerd voor de 19 punten die alle leerlingen cadeau kregen, nog geen 50%. Gelukkige voor de deelnemende leerlingen en docenten zijn er, onder andere met behulp van de N-term, fikse correcties aangebracht. Zo pakten de gemiddelden voor de pilotdeelnemers ten opzichte van de reguliere deelnemers eerder hoger dan lager uit.

Over oorzaken en te nemen maatregelen zullen de nodige gesprekken gevoerd zijn en nog gevoerd worden. Hopelijk horen we hier spoedig meer over.

gk

Afstemming tussen vakken binnen de (bèta)profielen is weliswaar in de vernieuwingen van de bèta-vakken als wenselijk en noodzakelijk genoemd doch in de onderwijspraktijk maar beperkt gerealiseerd. De commissie toekomst wiskundeonderwijs (cTWO) heeft in haar uitgangspunten samenhang en afstemming van wiskunde met overige vakken in het havo en vwo sterk benadrukt.

Om deze uitgangspunten concreet vorm te geven, heeft cTWO samen met SLO een handreiking voor scholen en docenten opgesteld. Deze publicatie bestaat uit drie delen: een deel voor beleidsontwikkeling in de school, een deel dat te gebruiken is bij overleg en afstemming tussen secties en profielteams en een deel dat bestaat uit voorbeeldmateriaal voor de onderwijspraktijk.

Meer informatie over de publicatie is hier te vinden. Voor vragen kunt u contact opnemen met tweedefase@slo.nl.

Nelleke den Braber
SLO

Onder de bij onsympathiek overkomende kop 'Wiskundehaat' luchtte Henk Pfaltzgraff vorige week in WiskundE-brief 601 zijn hart over wat er allemaal mis is in het reken- en wiskundeonderwijs. Uiteraard heeft hij daar het volste recht toe. Maar we maken er wel bezwaar tegen dat hij de NVvW een ondersteunende rol toedicht bij alles wat er in zijn ogen niet deugt.

Binnen onze vereniging willen we ruimte bieden om uitgangspunten en ervaringen uit te wisselen teneinde tot optimaal wiskundeonderwijs te komen. Voorwaarde daarbij is dat afwijkende visies niet meteen, samen met het bestuur, in de ‘foute’ hoek worden weggezet.

Kees Lagerwaard
Secretaris Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren

De lerarenopleiding van Windesheim zoekt een hogeschooldocent wiskunde voor 1,0 fte. We vragen een eerstegraads bevoegdheid en ervaring in het voortgezet onderwijs. Een afgeronde universitaire opleiding wiskunde is een pre.

Kijk op www.werkenbijwindesheim.nl voor meer informatie.

Bereid uw leerlingen snel en effectief voor op de Rekentoets 2012/2013.

ffTrainen is gemaakt door APS-Rekenen en de beste voorspeller voor de komende rekentoets: www.fftrainen.nl.

In het schooljaar 2012/2013 kunnen leerlingen in voor-examenklassen (3 vmbo, 4 havo en 5 vwo) meedoen aan de pilot-rekentoets 2F en 3F in maart 2013. Halen ze die toets, dan hebben ze meteen ook aan de examenverplichting voldaan!

De APS-studiemiddag is bedoeld voor docenten die direct aan de slag willen in een voor-examenklas. Ga naar onze activiteitenagenda voor meer informatie.