| redactie: | Marja Bos en Gerard Koolstra |
| e-mailadres: | redactie@wiskundebrief.nl |
| website: | www.wiskundebrief.nl |
in dit nummer:
De kerndoelen van de wiskunde voor de onderbouw zijn erg globaal en geven de docent weinig houvast met betrekking tot wat leerlingen moeten kennen en kunnen aan het eind van klas 3. Deze kerndoelen zijn voor havo en vwo al grotendeels gerealiseerd aan het eind van klas 2. Minder duidelijk is, wat leerlingen moeten kennen en kunnen aan het eind van klas 3. Hier blijkt in het veld wel behoefte aan te zijn. Achterliggende gedachten: versterking van de onderbouw, doorlopende leerlijn onder- en bovenbouw, onderscheid havo en vwo.
Door SLO en cTWO samen is een document gemaakt ten aanzien van het eindniveau klas 3, met uitsplitsing naar havo en vwo en met aandacht voor de aansluiting op de uiteenlopende vervolgtrajecten wiskunde A, B of C: de zogenaamde “tussendoelen”. Hierbij is uitdrukkelijk gebruik gemaakt van wettelijke kaders: kerndoelen van de onderbouw en de domeinen van het referentiekader van Meijerink (Getallen, Verhoudingen, Meten&Meetkunde en Verbanden). Het document staat met name ten dienste van wiskundedocenten in onder- èn bovenbouw en van methodeschrijvers.
De tussendoelen, met uitgebreide toelichting, zijn te vinden op de sites van cTWO (www.fi.uu.nl/ctwo/Onderbouw/) en SLO (www.slo.nl/voortgezet/onderbouw/publicaties)
Voor vragen en opmerkingen kunt u contact opnemen met Nelleke den Braber (n.denbraber@slo.nl) of Peter van Wijk (P.vanWijk@uu.nl)
Vrijdagavond 19 november a.s. zullen scholieren, pabo-studenten, internetfinalisten en enkele prominenten het tegen elkaar opnemen tijdens het zevende Bartjens Rekendictee om "Nederlands beste hoofdrekenaar 2010" te worden. Locatie: Hogeschool Windesheim, Zwolle.
Iedereen kan uiterlijk vandaag (7 november) nog een poging wagen op het internet om via de voorrondes van het online dictee tot deze finale door te dringen.
Juryvoorzitter op 19 november is schrijver en oud-politicus Jan Terlouw; de presentatie is opnieuw in handen van Marjolein Kool.
Voor meer informatie en om deel te nemen aan het online voorronde dictee, zie www.bartjensrekendictee.nl.
Merlijn Staps (16 jaar, 6 vwo, Corderius College Amersfoort) uit Leusden heeft de finale van de Nederlandse Wiskunde Olympiade 2010 gewonnen en daarmee de eerste prijs van 500 euro in de wacht gesleept. Hij heeft in geen van de drie wedstrijdronden een punt laten liggen. De tweede prijs gaat naar een vierdeklasser: Jeroen Huijben (15) uit Goirle, leerling van het Theresia Lyceum te Tilburg. Daniël Kroes (16 jaar, 6 vwo, Minkema College Woerden) sleepte de derde prijs in de wacht.
In totaal deden ruim 4000 leerlingen uit heel Nederland mee aan deze 49e editie van de landelijke Wiskunde Olympiade. De prijsuitreiking was afgelopen vrijdag aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). De winnaars maken kans op een plaats in het team dat Nederland volgend jaar vertegenwoordigt bij de Internationale Wiskunde Olympiade in Amsterdam van 16 tot 24 juli 2011.
Aan de finale op vrijdag 17 september jl. (voorafgegaan door twee voorrondes) namen 147 leerlingen deel. Deze bestond uit vijf open opdrachten. Er waren tien geldprijzen beschikbaar.
Samen met nog 15 andere finalisten hebben de 10 prijswinnaars van deze finale een uitnodiging gekregen voor de nationale selectie: een intensief trainingsprogramma voor de Internationale Wiskunde Olympiade in Amsterdam van 16 tot 24 juli 2011. Na diverse trainingsactiviteiten in de periode november t/m juni zullen zes leerlingen geselecteerd worden voor het team dat Nederland vertegenwoordigt bij de Internationale Olympiade.
De inschrijving voor de volgende eerste ronde op vrijdagmiddag 4 februari is inmiddels gestart. Meer informatie vindt u op onze vernieuwde website www.wiskundeolympiade.nl.
Quintijn Puite, e-mailadres: G.W.Q.Puite@TUe.nl.
Op 1 november jl. is op 101-jarige leeftijd Pierre van Hiele overleden, internationaal erkend wiskundedidacticus, vooral bekend van zijn niveautheorie. Na zijn studie wiskunde werd hij wiskundeleraar; hij gaf ruim 40 jaar les aan 12-18-jarigen.
Pierre van Hiele en zijn vrouw Dieke van Hiele-Geldof promoveerden in 1957 tegelijkertijd, op aansluitende onderwerpen uit de didactiek van de meetkunde - Pierre bij Freudenthal en Dieke, die een jaar later overleed, bij de ontwikkelingspsycholoog Langeveld. Van Hieles dissertatie “De problematiek van het inzicht” is van groot belang geweest voor de ontwikkeling van de wiskundedidactiek in Nederland en ver daarbuiten.
Enkele andere bekende publicaties van zijn hand zijn: Werkboek der meetkunde (1948, samen met zijn echtgenote), Begrip en inzicht (1973) en Struktuur (1981). Zijn ideeën gebruikte hij ook voor latere edities van de schoolboekenserie Van A tot Z. Daarnaast was Van Hiele een actief lid van de bekende Wiskunde Werkgroep van de WVO (Werkgemeenschap voor Vernieuwing van Opvoeding en Onderwijs); in dat kader was hij onder meer betrokken bij leerplanvoorstellen wiskunde voor hbs-B en gymnasium-ß (1953).
Van Hiele introduceerde vier niveaus voor het leren van meetkundige begrippen: het visuele grondniveau (‘nulniveau’), het beschrijvende niveau, het informeel-deductieve niveau en het theoretisch-deductieve niveau. Later werd deze niveautheorie uitgebreid naar het leren van andere wiskundige onderwerpen dan alleen meetkunde. Bij de niveaus van Van Hiele gaat het overigens niet om een beschrijving van de ontwikkelingspsychologische stadia (zoals bij Piaget) maar om de (bewust te sturen) stadia tijdens het leerproces. Van belang daarbij is de aansluiting op de informele kennis die de leerling al heeft. Van Hiele kende bij het leren van wiskunde een grote rol toe aan de intuïtie.
Vorig jaar december werd aan de Universiteit Twente de 100e verjaardag van Van Hiele nog gevierd met een symposium gewijd aan zijn persoon en gedachtegoed.
redactie
Afgelopen jaren zijn er heel wat discussies geweest over het gebrek aan algebraïsche vaardigheden bij veel vwo-leerlingen en eerstejaars studenten in het hoger onderwijs. Op verschillende fronten is actie ondernomen. Zo organiseren verschillende universiteiten zomercursussen en bijspijker-onderwijs. Ook op het vwo is van alles veranderd. Met de invoering van het nieuwe wiskunde B programma is er weer meer aandacht voor de rekenvaardigheden. Maar, hebben deze acties nu effect?
De drie Technische Universiteiten hebben al een aantal jaren een gezamenlijke instap/ingangstoets algebraïsche vaardigheden. Deze toets, die in de eerste weken van het studiejaar wordt afgenomen, geeft inzicht in wat de beginnende studenten wel en niet beheersen. Afgelopen jaren bleef het slagingspercentage voor deze toets onder de 50 - nogal teleurstellend.
Dit jaar hebben het Pre University College en de faculteit Wiskunde en Informatica van de TU Eindhoven een intensief begeleidingstraject opgezet: Experience Mathness (zie w3.tue.nl/nl/diensten/stu/onderwijs/experience_mathness). In dit traject is aandacht voor zowel wiskunde- als ook studievaardigheden. In de eerste week van het studiejaar maken alle eerstejaars TU/e studenten nog steeds de wiskunde-ingangstoets. Slagen voor de toets kan, afhankelijk van de studierichting, bepaalde voordelen opleveren. Slaag je niet voor de toets, dan kun je in de eerste weken van het studiejaar begeleiding ontvangen op het gebied van wiskunde- en studievaardigheden.
Om de aankomende student gelegenheid te geven zich goed voor te bereiden op de nieuwe studie en deze toets is een aantal voorbeeldtoetsen en een grote hoeveelheid digitaal oefenmateriaal beschikbaar gesteld via de website www.wistue.nl. Al voor de zomer werden 1500 aankomende studenten op de hoogte gebracht van Experience Mathness. Een onverwacht groot deel (40%) van deze studenten ging gelijk aan de slag met het digitale oefenmateriaal. Sommigen maakten tot wel 1200 opgaven op de website, 's ochtends vroeg tot midden in de nacht. In totaal werden nog voor de start van het academisch jaar meer dan 100.000 opgaven gemaakt.
En de effecten? Daar waar afgelopen jaren steeds minder dan 50% slaagde, zien we dit jaar een stijging tot dik boven de 60%.
Eerste analyses van de resultaten geven aan dat het wiskunde B eindexamencijfer een goede indicator is voor het resultaat op de toets. Echter ook het eindcijfer wiskunde D (voor zover aanwezig) en het oefenen met het digitale oefenmateriaal hebben een kleiner, maar wel significant, positief effect op de toetsresultaten.
Hans Cuypers, Faculteit Wiskunde en Informatica, TU Eindhoven, e-mailadres: hansc@win.tue.nl.
Maandag 11 april 2011 vindt in Utrecht een wiskunde-ict-conferentie plaats met als thema “Theorie en Praktijk”, georganiseerd door het Freudenthal Instituut en APS. Op scholen worden door docenten vaak mooie ict-praktijken voor de wiskundeles ontwikkeld. Ict-praktijken in de meest brede zin: internet, digibord, software, digitale camera’s, grafische rekenmachine, praktische opdrachten, ict-lessen, filmpjes, smartphones enz. We zijn op zoek naar deze ict-praktijken en naar docenten die hier iets over willen vertellen aan collega’s. Denk niet te snel: dat zal wel bekend zijn.
Voor informatie of aanmelden kun je terecht bij Peter van Wijk: p.vanwijk@aps.nl
Sinds kort werkzaam in het onderwijs (vo) als docent wiskunde?
Geïnteresseerd in de band die je als docent hebt met leerlingen en in hoe dat soms per klas kan verschillen of door kleine dingen kan veranderen?
Vraag je je ook wel eens af waarom het 'klasklimaat' in de ene klas anders is dan in de andere?
Wil je er meer over weten?
Doe mee aan een onderzoeksproject op tijden dat het jou uitkomt.
Voor meer informatie, mail Anna van der Want: a.v.d.want@tue.nl, promovenda 'professional teacher development', Eindhoven School of Education, Technische Universiteit Eindhoven.
Statistiek is een van de meest toegepaste onderdelen van de wiskunde. Op de middelbare school krijgen leerlingen met wiskunde A, C of D statistiek, maar het niveau van deze statistiek is nét niet hoog genoeg om het geleerde ook toepasbaar te maken in de praktijk. Dat wordt meestal duidelijk als de leerlingen voor hun profielwerkstuk aan het enquêteren of experimenteren slaan, maar niet in staat blijken de verzamelde gegevens zelfstandig te analyseren. Kunt u ze dan helpen?
Voor alle wiskundeleraren die zich verder in de statistiek willen verdiepen bieden wij nu een cursus aan. Deze is gebaseerd op het lesmateriaal Levende Statistiek dat wij voor een module ‘wiskunde in wetenschap’ voor wiskunde D ontwikkeld hebben. Het grootste deel van de cursus wordt gegeven door de auteurs van het lesmateriaal: Jacob van Eeghen, leraar aan het Stedelijk Gymnasium in Leiden, en Liesbeth de Wreede, biostatistisch onderzoeker in het Leids Universitair Medisch Centrum. Deze samenwerking garandeert materiaal dat goed toegankelijk is voor leerlingen en leraren, met relevante methodes en aan de praktijk ontleende voorbeelden.
De cursus wordt gegeven op vier donderdagen: 6 en 20 januari, 3 en 17 februari 2011 in het Leids Universitair Medisch Centrum.
Meer informatie en inschrijving via www.boerhaavenet.nl.
Voor voorwaarden en tarieven
zie www.wiskundebrief.nl
Het Freudenthal Instituut biedt weer nascholingscursussen aan:
U kunt zich hier nog voor inschrijven! Ga naar www.fi.uu.nl/nl/professionalisering/seizoen20102011.
Komen de data u niet uit? Dan is maatwerk ook een mogelijkheid.
APS verzorgt voor Texas Instruments Training voor TI-Nspire en TI-84 Plus. Gebruikt u digibord of wilt u meten? Voor meer informatie, zie www.treurniet.com/regio.
We zoeken een nieuwe collega voor de vakgroep lerarenopleiding (2e graads) wiskunde. Omvang 0,8-1,0 fte. Taken voornamelijk op het gebied van beroepsvoorbereiding en vakonderwijs wiskunde (voltijd en deeltijd); verder stagebegeleiding en bedrijfswiskunde, en eventueel 0,2 fte bij de 1e graads lerarenopleiding.
Interesse? Zie www.nhl.nl/vacature/5152/docent-lerarenopleider-wiskunde.html.
Het Alfrink College te Zoetermeer is per 1 december 2010 op zoek naar een 1ste graads docent Wiskunde. Het gaat om circa 15 uur. Op de website www.alfrink.nl kunt u verdere info over het Alfrink vinden. Belangstellenden kunnen per mail contact opnemen met sco@alfrink.nl