WiskundE-brief nr. 508 08-11-2009

in dit nummer:

• Reacties op 'Digibord of beamer'

• GeoEnZo voor het smartboard

• KNAW-adviesrapport 'Rekenonderwijs op de basisschool'

• Project 'Meerdere examenmomenten' beëindigd

• Symposium ter ere van Van Hiele 100 jaar!

• Wintersymposium KWG: 'Blik op Oneindig'

Reacties op 'Digibord of beamer'

Op het stukje "Digibord of beamer?" in WiskundE-brief nr 506 zijn bij inzendster Ariette Kuhler tientallen reacties binnengekomen. Zij vroeg naar de meerwaarde van digiborden (interactive whiteboards) ten opzichte van gewone krijtborden (evt. aangevuld met beamer plus projectiescherm). Hieronder een compilatie van de reacties.

De overgrote meerderheid van de reagerende wiskundecollega's was (zeer) positief ten aanzien van digitale schoolborden. Als voordelen werden vooral genoemd:

• Voor het bord demonstraties kunnen geven, zonder achter de computer te moeten zitten. Voorbeelden:
  • de werking van de GR (met behulp van een simulatieprogramma zoals TI SmartView of met bijvoorbeeld TI Presenter),
  • meetkundige constructies e.d. (bijvoorbeeld met Geogebra),
  • applets (zoals van het FI)
• "Uit de hand" tekenen van 'strakke figuren'.
• Beschikbaarheid van een veelheid aan kleuren en markeringsmogelijkheden.
• Beschikbaarheid van allerlei soorten roosterpapier, incl. logaritmisch en normaal waarschijnlijkheidspapier.
• Beschikbaarheid van een vaste voorraad figuren en plaatjes, die aangevuld kan worden met eigen tekeningen en afbeeldingen.
• "Terugbladeren" naar vorige bordpagina's ('flipcharts').
• Snel en eenvoudig wisselen tussen bord en (interactieve) software.
• Notities maken bij bestaande figuren en teksten, door over een 'venster' heen te schrijven.
• Figuren kunnen verplaatst en gedraaid worden.
• Gebruik van ICT-materiaal dat bij de methodes kan worden aangeschaft.
• Projecteren en nader schriftelijk toelichten (op het bord) van uitwerkingen.
• Opslaan van (aan)tekeningen e.d., en deze bijvoorbeeld op de ELO zetten, of mailen naar een zieke leerling, of gebruiken in een volgende les.
• Van sommige merken zijn de digibord-pagina's 'oneindig groot' (door scrollen naar beneden uitbreidbaar).
• De mogelijkheid om het werk op het bord van te voren tot in detail voor te bereiden.
• De mogelijkheid van uitwisseling met collega's van lesvoorbereidingen (presentaties).
• Brengt vaart en afwisseling in de les.

Daarbij werd wel opgemerkt dat een goede inzet van een digibord vooral in het begin veel voorbereidingstijd kost. Ook werd hier en daar gewag gemaakt van technische hobbels.
Desondanks was een zeer veel gemaakte opmerking: "Ik kan eigenlijk niet meer zonder."

Als nadelen en twijfelpunten (deels al genoemd in het stukje van Ariette) kwamen naar voren:

• Schrijft een digibord wel prettig?
• Heb je niet te weinig ruimte in vergelijking met een krijtbord?
• Kan het bord omhoog/omlaag verschoven worden?
• Lichtinval kan storend werken, dus de plaats van het bord (of de draaibaarheid) is cruciaal.

Tenslotte:
Het feit dat zoveel mensen gereageerd hebben (sommigen al meteen na ontvangst van de E-brief) en het enthousiasme dat uit veel reacties sprak is een zeer positieve zaak, gelet ook op de toekomst van ons wiskundeonderwijs.

GeoEnZo voor het smartboard

Onlangs legde ik de laatste hand aan een wiskundig basisprogramma voor het smartboard binnen het voortgezet onderwijs. Het programma heet GeoEnZo en is gratis te downloaden op geoenzo.nl. Het programma werkt op ieder smartboard en kan ook gewoon met de muis worden bediend. Opgeslagen borden komen ook weer op de stick terecht; de docent heeft dus altijd zijn of haar borden bij zich. Docenten kunnen thuis hun lessen dus voorbereiden en ook leerlingen kunnen er eventueel thuis mee werken.
Op geoenzo.nl zijn alle details te vinden. Het belangrijkste is misschien wel dat GeoEnZo probleemloos en intuïtief werkt. Binnen een minuutje kan GeoEnZo worden gedownload en op een usb-stick worden uitgepakt. Daarna werkt het meteen, zonder verdere installatierompslomp, op iedere computer.
GeoEnZo is erg geschikt voor de wiskundelessen binnen het gehele voortgezette onderwijs. Van vmbo tot gymnasium en van klas 1 tot klas 6. GeoEnZo mag gratis worden gebruikt door docenten en leerlingen van niet-particuliere middelbare scholen in Nederland.

KNAW-adviesrapport 'Rekenonderwijs op de basisschool'

Afgelopen week verscheen het advies van de KNAW-Commissie Rekenonderwijs Basisschool. Een kort overzicht van de hoofdconclusies:

1. De bezorgdheid over de rekenvaardigheid van basisschoolleerlingen is op zijn plaats. Het rekenpeil kan en moet over de gehele linie omhoog.
2. Er is geen overtuigend verschil aangetoond tussen de effecten van enerzijds de traditionele en anderzijds de realistische rekendidactiek.
3. De sleutel tot verbetering van de rekenvaardigheid ligt in het niveau van de leraar. De opleiding en nascholing van de leraar zijn in ernstige mate geërodeerd. Het ministerie van OCW dient de pabo-opleiding aan een grondig onderzoek te onderwerpen en nascholing in rekenvaardigheid en rekendidactiek krachtig te stimuleren.

Het rapport (met daarin diverse aanbevelingen) is te bekijken en down te loaden via www.knaw.nl/publicaties/pdf/20091080.pdf en gratis aan te vragen op www.knaw.nl > publicaties.

Project 'Meerdere examenmomenten' beëindigd

Vanwege een te groot aantal knelpunten, met name in organisatorische/financiële zin, heeft het ministerie van OCW de pilot 'Meerdere examenmomenten' stopgezet. Het ging hier om een proef die drie schooljaren geduurd heeft, waarbij leerlingen van vmbo-TL, havo en vwo gebruik konden maken van een extra examenafnamemoment in januari, een poging van het ministerie tot flexibilisering van de centrale eindexamens. Aldus zou een leerling bijvoorbeeld de kans krijgen, meer tijd te besteden aan vakken waar hij/zij moeite mee heeft, of bijvoorbeeld tussentijds in te stromen in het hoger onderwijs danwel zich alvast te oriënteren op het vervolgonderwijs.

In de praktijk maakten vooral gezakte leerlingen gebruik van de mogelijkheden die de pilot bood. Op reguliere pilotscholen deed veruit het grootste deel van de deelnemende leerlingen een januari-examen voor één of twee vakken, sommigen voor drie. Het ging hen om spreiding van de examenlast, niet om versnelling van het schooltraject / vervroeging van de diplomering. Leerlingen die rechtstreeks vanuit de voorexamenklas in januari van het jaar daarna hun diploma al haalden, en daarmee bijvoorbeeld 4,5 in plaats van 5 jaar over het havo danwel 5,5 in plaats van 6 jaar over het vwo deden, waren er nauwelijks. .

De benodigde aanpassingen bleken moeilijk organiseerbaar en erg duur. Voor een dergelijke flexibilisering moeten immers in verband met het geheimhoudingsprobleem veel meer examens geconstrueerd worden dan nu het geval is, en ook is de extra administratieve belasting niet onaanzienlijk. Een en ander vereist personeelsuitbreiding van organisaties als Cito, CvE (voorheen CEVO), IB-Groep en de staatsexamencommissie. Organisatie van het extra examenmoment overlaten aan de scholen zelf leidt tot een ongewenste werkdrukverhoging van de examendocenten. Daarnaast bleek dat het hoger onderwijs niet op een vervroegde instroom zat te wachten; een grote groep tussentijdse instromers zou een aanpassing van de opleidingsstructuur vereisen. Al met al zou bij invoering rekening gehouden moeten worden met een jaarlijkse investering van ca. 50 miljoen euro. Van Bijsterveldt meldt dan ook in haar brief aan de Kamer: “Gelet op de financiële situatie is het terecht de vraag of dit het juiste moment van invoering is.” Pilotscholen mogen in januari 2011 nog tussentijds examineren, met de mogelijkheid van herkansing tot 1 september 2011.

Symposium ter ere van Van Hiele 100 jaar!

10 december 2009 Van Hiele-middag, om te vieren dat hij dit jaar op 4 mei 100 jaar is geworden.
Programma:

• 15.00 uur Welkom prof. dr. Jules M. Pieters (UT)
• 15.05 uur Voordracht: Wie was Pierre van Hiele? drs. Harrie G. B. Broekman (UU)
• 15.45 uur Workshop: Van Hiele-niveaus in uw schoolboek? dr. Nellie C. Verhoef, (UT) dr. ir. H. Petra Hendrikse (UT)
• 16.30 uur Voordracht: Vanuit Van Hiele naar wiskundig besef, prof. dr. Rainer Kaenders (Universität zu Köln)
• 17.15 uur borrel

Wintersymposium KWG: "Blik op Oneindig"

Op zaterdag 16 januari 2010 vindt het jaarlijkse Wintersymposium van het Koninklijk Wiskundig Genootschap plaats in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht. Het symposium is primair bedoeld voor docenten wiskunde uit het voortgezet onderwijs, maar andere belangstellenden zijn ook van harte welkom.
Sprekers en titels voordrachten:

• K. P. Hart (TU Delft): Hoeveel elementen?
• Bart de Smit (Universiteit Leiden): Escher en het Droste-effect
• Dap Hartmann (TU Delft): Oneindig in het universum.