WiskundE-brief nummer 585   15-01-2012

De VF (Ververs Foundation) en het SLO (Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling) hebben samen op 2 november 2011 het rapport getiteld De Toekomst Telt (pdf) uitgebracht. In dat rapport worden aanbevelingen gedaan met betrekking tot de toekomstige inrichting van het funderend reken- en wiskundeonderwijs; het onderwijs dat wordt gegeven aan leerlingen van 4 tot 15 jaar.

De belangrijkste aanbeveling in dat rapport is om een breed maatschappelijk debat te organiseren over het belang van de zogenaamde 21st century skills binnen het (reken)onderwijs. Ook beveelt het rapport aan om een nieuw evenwicht in het curriculum te vinden, waarbij een zekere vermenging tussen het curriculum van de basisschool en het voortgezet onderwijs noodzakelijk is.

Sense of urge
Het onderwijs is volgens het rapport op dit moment teveel gericht op het heden. Dit terwijl wij onze leerlingen uiteraard op de toekomst moeten voorbereiden. Dat moet veranderen maar er ontbreekt bij docenten, beleidsmakers en methodeontwikkelaars nog een sense of urge om onze leerlingen de noodzakelijke 21st century skills bij te brengen. En wat houden die skills voor het rekenen of de wiskunde dan in?

Wel, volgens het rapport moeten naast het getalsbegrip (number sense) ook meetkunde, modelleren en werken met verbanden en onzekerheden al op de basisschool worden ingevoerd. Ook moet er meer aandacht worden besteed aan het analyseren van authentieke reken- of wiskundeproblemen en het formuleren van oplossingen, waarbij samenwerking en ICT-gebruik een centrale rol innemen. Elementaire rekenvaardigheden mogen op de basisschool wat minder aandacht krijgen terwijl de rekenmachine daar bijvoorbeeld juist een prominentere rol mag gaan innemen.

Opmerkelijk
De term realistisch rekenen wordt in het rapport zorgvuldig vermeden, behalve in een passage waarin de discussies hierover polariserend worden genoemd. Ook valt de mindere aandacht voor de elementaire rekenvaardigheden, die noodzakelijk gepaard gaat met de voorgestelde aandachtsverschuiving, slechts tussen de regels van het rapport door te lezen. Maar in het huidige tijdsgewricht, waarin er juist weer meer aandacht bestaat voor basisvaardigheden, zijn de aanbevelingen van dit rapport, hoe voorzichtig ook geformuleerd, ronduit opmerkelijk.

Discussie
Op de website van BON (Beter Onderwijs Nederland) zijn de eerste kritische kanttekeningen ondertussen al te lezen. Ben Wilbrink neemt daar in een pittig commentaar de literatuur op de korrel waarop het rapport is gebaseerd. Wellicht voelt u zich geroepen om inhoudelijk uw mening over het rapport te geven. Wij houden ons aanbevolen.

Ton Groeneveld

Beste lezer, ik leg u de volgende, enigszins ingekorte vraag voor:

Je krijgt een vel papier met uitspraken over rekenen en een vel papier met daarop een muurtje getekend. Bestudeer de uitspraken, de bouwstenen. Nummer alle uitspraken en knip ze uit. Bouw je eigen muurtje. Leg in de onderste rij stenen de uitspraken die je belangrijk vindt. Uitspraken die je iets minder belangrijk zijn, leg je in de rij daarboven. Nog minder belangrijke uitspraken komen in de derde rij. Uitspraken die je niet belangrijk vindt, doe je in de prullenbak. Vergelijk nu de muurtjes onderling.

Wellicht denkt u dat dit een opdracht is voor groep 5 van de basisschool. het is echter een advies van het APS aan wiskundeleraren, gepresenteerd in het boek Rekenen in het voortgezet onderwijs.

Op haar website beweert het CPS dat dit de acht succesfactoren zijn die een prominente rol spelen bij het succesvol invoeren van referentieniveaus:

Leerling Ouders Taalbeleid Rekenbeleid

Kwaliteitszorg Management en docententeam Visie/ambitie Bestuur

Misschien ben ik gek hoor, maar is dit geen moeilijkdoenerij? Gaat het niet gewoon om heldere eindtermen, goed opgeleide docenten, voldoende lestijd en schone lokalen?

Scholen worden op dit moment overspoeld met aanbiedingen van instellingen en adviesbureaus die voor veel geld cursussen en materiaal aanbieden om leerlingen voor te bereiden op de verplichte rekentoets. Onderwijsadviesbureau AMN heeft zo al voor ruim € 250.000,= aan materiaal aan scholen verkocht. En dat is nog maar één aanbieder. Wat denkt u bijvoorbeeld dat een cursus rekencoördinator bij het CPS kost?

Mijn punt? In mijn optiek legt OCW scholen steeds nieuwe zaken op waarop marktpartijen dan onmiddellijk met onnozele en overbodige zaken inspringen. Het onderwijs wordt zo steeds meer uit handen van de docent gehaald en aan dure marktverloedering blootgesteld.

Wanneer komt er toch een keer een einde aan deze gekte?

Karin den Heijer, kdheijer@gmail.com.

In het kader van het project rekenen in andere vmbo-vakken is een analyse van examenprogramma's en centrale examens (cse's en cspe's) uitgevoerd om zicht te krijgen op de rol van rekenvaardigheden binnen andere vmbo-vakken. Op basis van deze analyses is door het Freudenthal Instituut een website gemaakt waarin te zien is in hoeverre de verschillende domeinen (getallen, rekenen, meten, meetkunde en verbanden) in de diverse vakken aan de orde komen, geïllustreerd met voorbeelden.

De voorlopige conclusies zijn al in het voorjaar van 2011 voorgelegd aan docenten vmbo. Dit gebeurde tijdens een drietal verdiepingsconferenties, georganiseerd door het Steunpunt Taal en rekenen VO. In de loop van het cursusjaar 2011-2012 zal gekeken worden hoe en waar het resultaat van dit onderzoek kan worden ingezet, bijvoorbeeld voor professionaliseringsdoeleinden. Dit zal gaan gebeuren in het kader van het project rekenbewust vakonderwijs.

gk

Het voorstel van Willie de Wit om certificaten in te voeren en de suggestie van Ben Wilbrink en Joost Hulshof om onbeperkt herkansingen toe te staan voor de rekenexamens (wiskundE-brief 582) juich ik van harte toe. Maar dan wel met de kanttekening dat op die examens alleen het basale, niet-handige maar wel effectieve rekenwerk getoetst wordt, zónder de ruis van context en zónder een rekenmachine. Met dat rekenwerk bedoel ik het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen van meercijferige getallen en decimale getallen en ook de breukbewerkingen.

Bij het bestuderen van het Servicedocument rekentoetswijzers 2F en 3F (pdf) van het Steunpunt Taal en Rekenen VO zijn mij de haren ten berge gerezen. Bij 80% van de opgaven van de voorbeeldtoets 3F mag namelijk gewoon een rekenmachine gebruikt worden. Ik vrees dat we straks aan niemand uit kunnen leggen wat op die manier de zin van de rekentoets nog is.

In principe kan een vwo eindexamenkandidaat die niet handmatig kan rekenen, met de rekenmachine de toets gewoon nog voldoende maken. En ik meen mij toch te kunnen herinneren dat de minister van onderwijs tegen het gebruik van rekenmachines op het rekenexamen was.

Ik zou heel graag eens willen horen wat mijn collega’s van de voorbeeldtoets 3F vinden. Op mijn website kunt u mijn gedetailleerde commentaar op die toets lezen. En op de site van Jan van de Craats is de hele voorgeschiedenis te raadplegen.

Henk Pfaltzgraff, henk@henkshoekje.com.

Eindelijk is er een grote uitgever van schoolboeken die het door heeft. Vanaf schooljaar 2012-2013 biedt Noordhoff Uitgevers via een zogenaamde app aan leerlingen en docenten de mogelijkheid om haar studieboeken op een iPad te zetten.

Dit jaar heeft men een pilot gedraaid en die is goed bevallen. De app is nu al in de App Store te krijgen (zoek op trefwoord 'boekenlezer') en er kunnen voor allerlei vakken, dus ook voor wiskunde, al gratis proefboeken worden gedownload.

Doorbraak
De beslissing om schoolboeken digitaal uit te geven, is een moedige beslissing van een educatieve uitgeverij. De content is toch dát waar uitgevers hun geld mee verdienen. Door die inhoud digitaal beschikbaar te stellen, stel je je als uitgever in het kopieerland dat Nederland is, kwetsbaar op. De richting die Noordhoff nu is ingeslagen, mag dan ook met recht een doorbraak genoemd worden.

Boek vergeten
Zouden onze leerlingen over vijf jaar niet meer weten wat een zware boekentas is? Wordt het 'vergeten van je boek' tegen die tijd het 'vergeten je iPad op te laden'? De geschiedenis heeft ons geleerd dat de toekomst snel kan gaan, dus wie weet...

Ton Groeneveld

Pythagoras, het wiskundetijdschrift voor jongeren, zoekt per 1 september 2012 een enthousiaste hoofdredacteur. Het betreft een betaalde functie voor één dag in de week. Ben je creatief en wil je graag leiding geven aan een enthousiaste redactie, maak dan je interesse kenbaar door voor 15 februari een mail te sturen naar vacature@pythagoras.nu.

Meer informatie: www.pythagoras.nu/pyth/extra.php.

Ook dit jaar zijn er weer flyers beschikbaar over Wiskunde D ten behoeve van de profielvoorlichting. Deze flyers zijn bestemd voor leerlingen in klas 3 of 4 die overwegen om Wiskunde D te kiezen. Er is een havo-versie en een vwo-versie. De flyers zijn gratis aan te vragen door een mail te sturen naar wisd@ctwo.nl.

Vermeld in uw mail in ieder geval het postadres van uw school en het gewenste aantal flyers van iedere versie. Het is ook mogelijk om de flyers (onaangekondigd) op de komende Nationale Wiskunde Dagen bij de stand van cTWO af te halen.

Theo van den Bogaart, projectteam cTWO.

Het Cito zoekt (oud-)docenten die vanaf 1 februari 2012 enkele uren per week beschikbaar zijn voor de constructie van voorbeeldopgaven en voorbeeldtoetsen in het kader van het project Pilot schoolexamens nieuwe vakken wiskunde A, B en C.

De constructie van opgaven vindt grotendeels thuis plaats, op basis van een verstrekte opdracht.

Meer informatie? Kijk dan op www.cito.nl.

Op woensdag 1 februari 2012 van 13:30 tot 17:00 uur organiseert de Universiteit van Amsterdam een minisymposium met twee sprekers uit de vakgebieden wiskunde en geschiedenis: Historical sources in Mathematics and History class: what can we learn from each other's research?

Meer informatie vindt u op dit adres.

Deze conferentie is zo langzamerhand een traditie aan het worden voor wiskundedocenten die werkzaam zijn in het vmbo en de onderbouw havo/vwo, met altijd actuele onderwerpen, praktijkgericht en vol toepassingen. Ook dit jaar diverse rondes met werkgroepen en presentaties.

Meer informatie kunt u vinden op www.aps.nl/wiskundeconferentie.

Nieuws:

• Nieuwe editie Gecijferd2F en Gecijferd3F is uit. Gedegen voorbereiding op de landelijke rekentoets.
• APS Rekentoetsen 1F, 2F*, 2F en 3F voor een snelle nulmeting.
• APS Examentraining Rekenen 2F en 3F binnenkort beschikbaar.

De producten van APS-Rekenen zijn de beste voorspellers voor de landelijke rekentoetsen. Kijk voor meer informatie op www.apsrekenen.nl.